labyrinth 4 (van 12): advent en spiraal

Toen ik 49 werd, moedigde een aantal vrienden me aan iets bijzonders te doen in dit 50e levensjaar. Ik besloot elke maand een labyrint te lopen. Een labyrint is anders dan een doolhof. In een doolhof kan je jezelf vastlopen. Je moet telkens weer keuzes maken. Een labyrint is een weg naar het midden. Er is geen links of rechts, alleen maar een weg die je stap voor stap moet afleggen. Naar de kern toe. En vanuit de kern weer naar buiten. Deze keer een vooruitblik op de advent en een eenvoudige vorm van het labyrint:  de spiraal 

Advent en de spiraal 

De advent komt eraan. Toen ik elf jaar geleden in IJsselstein kwam wonen, ging ik rond deze tijd op zoek naar een adventskrans. Niemand verkocht hem. Erger nog:  niemand wist wat ik bedoelde. Kwam ik uit het oosten van het land?  Ah, dat verklaarde het. Die adventskrans was vast een Duitse gewoonte. Ik deed het dat eerste jaar maar met de adventskrans in de kerk. Ik kwam niet op het idee om zelf dan dus vier kaarsen bij elkaar te zetten en het blad te versieren. Zo ontheemd en vreemd voelde ik me bij het idee dat niemand wist wat ik wenste. Wat een armoede. 

Een aantal jaren later gingen kinderen in mijn familie naar de Vrije School. Die school bleek rijk aan rituelen en feesten. Op de eerste maandag in de advent wordt door de jongste kinderen 'de adventstuin' gelopen. Op de grond ligt een spiraal van kerstgroen. Het enige licht in de verder donkere ruimte is de kaars in het midden van de spiraal. De kinderen krijgen een eigen kaars, in een appel vastgemaakt. Zij lopen de weg naar het midden, ontsteken hun eigen kaars en plaatsen die op de terugweg ergens langs de rand. Zo groeit het licht in de ruimte,  

Waarom een spiraal met de advent?  Op sites van vrije scholen vind ik verwijzingen naar de natuur. November is de maand waarin de grond winter-klaar gemaakt wordt. Er wordt nog een keer gesnoeid en geploegd. Er wordt opgeruimd en leeg gemaakt. De bollen worden diep in de grond gestopt. Dan laat de mens de grond met rust. Wat gebeurt er in de diepte?  Wat gebeurt er in het donker van de aarde?  Niemand weet het precies, maar er ontstaat nieuw leven. De bollen ontkiemen, de sappen gaan weer stromen, de aarde ontvangt nieuw leven. Het is licht-uit-den hoge, zo zegt deze traditie, het allerhoogste, helderste licht is in het allerdonkerste van de aarde aan het werk. 

Zo is het ook met kerst. God schenkt de mensheid het Licht. De mens moet er voor een weg gaan. Maar de weg leidt niet naar iets buiten hem, maar een plek diep in hem. In zijn binnenste binnenste maakt het grote Licht zich kenbaar. Daar mag hij zijn eigen kaarsje aan ontsteken. Ieder mens draagt zijn eigen lichtje door het leven. De appel, waar het lichtje aan vastgemaakt is, verwijst naar het paradijsverhaal. Door het eten van de appel verwierf de mensheid kennis van goed en kwaad. Het goede is verbonden met dat grote innerlijke, goddelijke licht. Het kwade is enkel duister. 

Ook Maria en Jozef gingen die weg  

Deze afbeelding is een adventskalender. De sterren zijn de dagen van de advent. Elke dag mogen Maria en Jozef een stapje verder naar het Kind in de kribbe,

Ook in onze parochie hebben we zo'n labyrint in de laatste jaren gehouden. Kinderen en ouders werden ervoor uitgenodigd op de laatste adventszondag. We kwamen samen in de Emmauskerk in Nieuwegein. De ruimte was donker. In het midden van de spiraal stond de kribbe, met daarin het Grote Licht. Dat is niet zomaar.Op kerstmorgen lezen we in de kerk uit het Johannes evangelie. Dat spreekt niet over een kind in de kribbe, maar over het Licht dat in de duisternis scheen. Het Kind is het Licht.

Met grote aandacht liepen de kinderen de weg naar het licht toe. Hun weg hadden we al verlicht met honderden kaarsjes. Ook zij ontstaken hun kaarsje aan het Grote Licht en namen het mee naar buiten, het leven weer in. Kinderen bleven aan de rand van het labyrint zitten en keken hoe anderen hun weg gingen. Er was een magische, aandachtige sfeer.

Hebben ze geweten wat ze deden? Ja. En ook nee. De diepe betekenis zullen ze nu niet kunnen verwoorden. Misschien brengt hun leven hen ooit op het punt dat ze zich dat Grote Licht en hun kleine lichtje herinneren en daaruit kracht en moed en troost en zekerheid halen. Wat een rijkdom zal dat voor hen zijn.